Hvad betyder valdres?

[Michael]

Hejsa!

Jeg er lige kommet hjem efter en super fed tur til jotunheimen. Vi havde regn, sne storm og høj sol

Jeg havde endnu engang en overnatning på valdres flya.

Hvad betyder valdres? Og hvadbetyder flya?

VH Michael/danmark

[Yngve]

Valdres er ett områdenavn som dekker de 6 kommunene,Vang,Østre Slidre,Vestre Slidre,Nord Aurdal,Sør Aurdal og Etnedal,og dekker ett areal på 5500 kvadratkilometer.

Valdresflya er det åpne,vide høytliggende området mellom nevnte kommuner og dølaland(Gudbrandsdalen),og ei fly er ett åpent vidsynt område over tregrensen tror jeg.

[ods]

Valdresflya er alle Cessna'ene du ser på isen på Strandafjorden ved Fagernes på ettervinteren og i påsken. Nei, dette var bare en spøk, Michael. Ei fly er som det er sakt over, ei åpen fjellslette.

[morten]

Jamen Valdres? Betyr det noe? Jeg bor her, men har ikke peiling. Noen som vet? Vore interessant å vite. Får spørre noen megetvitende Valdriser når anledningen byr seg.

[Gjest Heidi]

Fritt gjenfortalt etter Norsk stadnamnsleksikon:

"Valdres: Usikkert opphav. Av M.Olsen (1912) tolket som *vald-les som visstnok er en sammensetning av *wald-"skog" og *les-"beitemark". Valdres skulle da betyr "skogbeite(dalen)". En annen tolkning har E. Vågslid i Allkunnboka 10."

...så hva Vågslid har tolket det som, vet jeg ikke. Men M.Olsen er sikkert en pålitelig kar, han også...

Heidi

[Michael]

Tak for alle jeres svar

[kjesso]

En annen tolkning har E. Vågslid i Allkunnboka 10." ...så hva Vågslid har tolket det som, vet jeg ikke.

I allkunneboka skriv Vågslid: "gno. av stomnen i vollr m, voll, om fjellslette, od *dres n, kløvje- og rideveg, til same ord som drasill m, hest."

E

[morten]

skriv Vågslid: "gno. av stomnen i vollr m, voll, om fjellslette, od *dres n, kløvje- og rideveg, til same ord som drasill m, hest." E

?? Og det betyr ??

[Gjest Anonymous]

En annen tolkning har E. Vågslid i Allkunnboka 10." ...så hva Vågslid har tolket det som, vet jeg ikke.

I allkunneboka skriv Vågslid: "gno. av stomnen i vollr m, voll, om fjellslette, od *dres n, kløvje- og rideveg, til same ord som drasill m, hest."

E

[kjesso]

?? Og det betyr ??

Gamalnorsk, av stamma i hankjønnsordet vollr, som tyder voll eller fjellslette, og *dres (*-en signaliserer at ordet ikkje er påvist, men at det truleg har vore i bruk), som tyder kløvje- eller rideveg. Han meiner å sjå same ord-rota i ordet drasill, som truleg òg er gamalnorsk, som er eit hankjønnsord og tyder hest.

Han meiner altså at ordet er samansett av kløvje- og rideveg, og hest.

Du kjenner sikkert fleire i Valdres enn meg (i alle fall heilt til ein eller annan peikar på at du berre har dikta meg opp), men dei eg kjenner har mest tru på tolkinga til Olsen. Eg tok med tolkinga til Vågslid, sidan Heidi nemnde at ei sik finst.

E

[thrill]

Eg finn tolkinga frå Allkunnboka like, om ikkje meir interessant av to grunnar: Tolkinga er nyare og reint historisk har det vore mykje ferdsel over Valdres. Uansett hadde det vore spanande å funne skrivemåten på Valdres i tidlegare tider, den kan ofte avsløre mykje. Olsen si tolking av vald til wald verkar lettvint og litt gjennomgåande typisk for tidleg 1900-talsforsking.

Edit: Dessutan får Vågslids tolking av vald -> voll støtte av gardsnamn-virtuosen Rygh.

[Alek]

Stemmer at Valdres betyr Skogbeitedalen eller Skogdal. Det henger sammen med tidligere tider da det var mere ferdsel mellom øst og vest og dyrene skulle på beite. En fly er det samme som en vidde eller en slette.

[Ingvar Åberge]

Det som folk her ser bort frå er at namnet i alle fall i periodar har vore skrive Valders. Andre gamle skrivemåtar finst sikkert også, for eit namn som dette dukkar sikkert ofte opp i gamle kjelder. Vazelina bilopphøggers har med e før r når dei syng "fisketur i Vallers". Va(i)llers trur eg elles er ei nokså utbreidd dialektform på Austlandet, og det indikerer i så fall at dette er meir opphaveleg enn Valdres.

Dette tykkjer eg peikar imot Olsen si  teori om at siste delen av namnet skulle vera eit -les. Om det derimot er rett at fyrste delen kan vera eit Wald er ei anna sak. Skog finst det og har lenge funnest rikeleg av i Valdres.

Dersom siste delen opphaveleg var -ders og ikkje -dres går det også imot Vågslid si tolking om at siste delen skulle vera dres, kløvje- eller rideveg. Derimot kan sikkert tolkinga voll vera like bra som Wald, for vollar finst det også mykje av i Valdres. 

Elles vil eg nemna ei tolking eg har høyrt på Island, nemleg at Valdres kan koma av Valdarás. Mi tolking av dette namnet er at siste delen tyder ein ås, og heile namnet kanskje ein mektig ås. Eller ein skogkledd ås, om Olsen har rett når det gjeld fyrste delen av ordet. Kva slags ås skulle det i så fall visa til? Den mest karakteristiske åsen i Valdres er vel den mellom Øystre og Vestre Slidre. Så kanskje dalføret har fått namn etter denne åsen? Åsen er så stor at ein godt kan kalla han ein mektig ås. Han er så skogkledd at det passar godt å kalla han skogås. Og der er vel også så mange vollar at det ville passa å kalla han vollås.

I grunnen er det snodig kor lite ein finn om opphavet til namnet Valdres på nettet. Der mange stadnamn har vore tolka i det vide og breie har nammet Valdres i stor grad berre vorte teke for gitt. Kanskje fordi det ikkje ligg noka enkel tolking i dagen, og fordi Olsen sitt forslag, som er det mest akspterte, verkar litt vel eksotisk? Men det burde i alle fall ha vore lettare å finna informasjon om historiske skrivemåtar av namnet, slik at ne kunne ha eit betre grunnlag for ein diskusjon.

Ingvar Åberge

[Bjørn J]

Artig spørsmål for oss etymologisk interesserte
Her er en kar fra Valdres folkemuseum som har forsket litt på navnet Valdres:

 

 

[Ingvar Åberge]

Han siterer jo berre Magnus Olsen, utan snev av eigne vurderingar. Men han er inne på dette med Vallers, med e framfor r, som han rett nok ikkje likar. Skulle gjerne ha visst noko om korleis det er skrive i dei eldste kjeldene.